خاموت‌ها یا «تنگ»، «دورگیر» و «دورپیچ» المان‌های حیاتی در سازه‌های بتنی هستند که برای افزایش مقاومت و پایداری ستون‌ها و فونداسیون‌ها به کار می‌روند. آن‌ها در جلوگیری از ترک‌خوردگی و خرابی سازه تحت بارهای مختلف، به ویژه بارهای جانبی، نقش مهمی ایفا می‌کنند. در ادامه، به بررسی دقیق تنگ و نحوه تعیین اندازه آن در ستون و فونداسیون پرداخته‌ایم.
خاموت چیست؟
خاموت‌ها میله‌های فولادی هستند که به صورت عرضی در اطراف میلگردهای طولی در ستون‌ها و فونداسیون‌ها قرار می‌گیرند. این میلگردها به شکلی خمیده شده‌اند که حلقه‌های بسته یا نیمه‌بسته را به وجود می‌آورند. هدف اصلی دورگیر، جلوگیری از پیچش و خمش میلگردهای طولی و کنترل ترک‌های کششی است.
انواع تنگ در سازه‌های بتنی
تنگ‌ها با توجه به شکل ظاهری و نوع کاربرد به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند: دورپیچ های معمولی، مارپیچ و چندضلعی. هر یک از این انواع ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند که در ادامه به توضیحات بیشتر آن‌ها می‌پردازیم.
-
خاموت معمولی
تنگ‌های معمولی عمدتاً به صورت دستی و به شکل مربعی یا مستطیلی ساخته می‌شوند. این نوع تنگ‌ها به دلیل امکان تنظیم ساده قالب، بسیار پرکاربرد است و در بسیاری از پروژه‌های ساختمانی به کار می‌رود. دورگیرهای معمولی با قرارگیری در فواصل مناسب در سازه‌ها، به تقویت میلگردهای طولی کمک می‌کنند و ایمنی سازه را افزایش می‌دهند.
-
خاموت مارپیچ
خاموت‌های مارپیچ به شکل دایره‌ای و از پیچیدن میلگردها در اطراف یک المان استوانه‌ای، با استفاده از ابزارهایی مانند بشکه یا دستگاه CNC ساخته می‌شوند. این نوع دورپیچ با افزایش انعطاف‌پذیری ستون‌ها، امکان دربرگیری میلگردهای طولی بیشتر را فراهم می‌کند. برای اطلاعات بیشتر درباره تکنیک‌های خم آرماتور، مقاله‌های تخصصی بیشتری را بررسی کنید.
-
خاموت چندضلعی
تنگ‌های چندضلعی با استفاده از دستگاه‌های CNC به شکل‌های مختلف و قابل تنظیم تولید می‌شوند. این دورگیرها برای پروژه‌هایی که نیاز به اشکال هندسی خاص دارند، مناسب هستند و به سازگاری بیشتر با شرایط طراحی کمک می‌کنند.
استفاده از هر یک از انواع دورپیچ بر اساس نیازهای سازه‌ای و طراحی پروژه می‌تواند به افزایش پایداری و ایمنی سازه‌های بتنی منجر شود. بررسی دقیق نیازهای پروژه و انتخاب نوع مناسب دورپیچ نقشی کلیدی در موفقیت پروژه دارد.
-
خاموت سلولار
دورگیر سلولار، پیشرفته‌ترین نوع از خاموت‌ها است که به شکل حلقه‌های بسته و بر اساس استاندارد PI_SYSTEM تولید می‌شود. استفاده از تنگ های سلولار به افزایش قابل توجهی در استحکام بتن منجر می‌شود، به طوری که در هنگام زلزله، ضعف کششی میلگردهای طولی را جبران کرده و از خمش آن‌ها جلوگیری می‌کند.
فرآیند تولید خاموت سلولار
تنگ‌های سلولار معمولاً به صورت مکانیکی ساخته می‌شوند. فرآیند تولید این نوع شامل چند مرحله است: ابتدا میلگرد آجدار A2 برش داده می‌شود. سپس این میلگرد در دستگاه خم‌کن قرار گرفته و به شکل حلقوی خم می‌شود. در نهایت، دورگیر آماده از دستگاه خارج می‌شود.
-
خاموت ربات
خاموت ربات از جدیدترین انواع دورگیرها است که در مقایسه با دور پیچ های سنتی، مارپیچی و سلولار، مزایای بیشتری دارد. این دورپیچ ها با دقت بالا و سرعت زیادی تولید می‌شوند و امکان ساخت در ابعاد و اشکال متنوع را دارند.
ویژگی‌های خاموت ربات
این نوع خاموت شباهت زیادی به تنگ های مارپیچ دارد و با دستگاه CNC تولید می‌شود. یکی از تفاوت‌های عمده آن با خاموت مارپیچ، وجود زوایای مربعی در گوشه‌ها است که خاصیت‌های ساختاری منحصر به فردی را فراهم می‌کند.
استفاده از این نوآوری‌ها در طراحی و ساخت دورگیرها، باعث بهبود پایداری و عملکرد سازه‌ها در برابر فشارهای خارجی، به ویژه زلزله، می‌شود. انتخاب صحیح نوع تنگ بر اساس نیازهای پروژه و استفاده از تکنولوژی‌های مدرن می‌تواند به بهبود کیفیت و دوام سازه کمک شایانی کند.
اهمیت استفاده از تنگ
1. افزایش مقاومت برشی
تنگ‌ها در برابر نیروهای برشی مقاومت می‌کنند و از شکست برشی ستون و فونداسیون جلوگیری می‌نمایند.
2. کنترل خمش
در بارهای سنگین، دورپیچ ها از خرابی‌های ناشی از خمش در بتن جلوگیری می‌کنند.
3. مهارکننده ترک
با توزیع یکنواخت تنش‌ها، تنگ ها به کنترل ترک‌خوردگی کمک می‌کنند.
4. پایداری ستون
دورپیچ‌ها به پایداری و یکپارچگی ساختاری ستون‌ها کمک می‌کنند، خصوصاً در برابر زلزله.
اندازه خاموت در ستون و فونداسیون
اندازه و فاصله تنگ ها به عوامل متعددی بستگی دارد:
نوع سازه: سازه‌های مسکونی، تجاری یا صنعتی ممکن است به نیازهای متفاوتی داشته باشند.
ابعاد ستون یا فونداسیون: سایز و شکل مقاطع تأثیر مستقیم بر اندازه خاموت دارد.
بارگذاری: نوع و مقدار بارهای وارده بر سازه معیار اصلی است.
ضوابط آیین‌نامه‌ها: رعایت استانداردها و آیین‌نامه‌های ساختمانی ضروری است.
نحوه محاسبه اندازه دورگیر
برای محاسبه اندازه دورگیر، از فرمول‌ها و جداول آیین‌نامه‌ای استفاده می‌شود. برخی از پارامترهای مورد نیاز عبارتند از:
قطر میلگرد دورگیر: معمولاً بین 6 تا 12 میلی‌متر.
فاصله دورپیچ ها: باید به گونه‌ای تعیین شود که مقاومت و پایداری بهینه برای ستون یا فونداسیون فراهم شود.
ابعاد داخلی خاموت: بستگی به ابعاد میلگردهای طولی دارد و باید شامل پوشش بتنی کافی باشد.
نکات اجرایی
1. اجتناب از میلگردهای دسته دوم
توصیه می‌شود که برای ساخت تنگ‌ها از میلگردهای نو و باکیفیت استفاده شود. میلگردهای دسته دوم که به رنگ قرمز مایل هستند، ممکن است استحکام و مقاومت لازم را نداشته باشند و این عامل می‌تواند بر استحکام بتن تأثیر منفی بگذارد.
2. اتصال مناسب با سیم آرماتوربندی
تنگ‌ها باید به کمک سیم آرماتوربندی به میلگردهای فولادی متصل شوند. این اتصال موجب انسجام و یکپارچگی در ساختار بتن شده و عملکرد بهتری را در برابر نیروهای وارد بر سازه فراهم می‌آورد.
3. شرایط دمایی مناسب برای خم میلگرد
در فرآیند تولید خاموت، دقت کنید که میلگردها تحت دمای کمتر از 5 درجه سانتی‌گراد خم نشوند. دمای پایین می‌تواند منجر به شکنندگی و کاهش انعطاف‌پذیری میلگرد گردد.
4. رعایت فاصله مناسب بین دورپیچ ها
فاصله استاندارد بین دورگیرها باید 8 تا 12 برابر قطر میلگرد طولی باشد. این فاصله به توزیع یکنواخت تنش‌ها و افزایش مقاومت سازه کمک می‌کند.
رعایت این نکات می‌تواند در افزایش دوام و ایمنی سازه‌های بتنی نقش بسزایی ایفا کند و از مشکلات ساختاری در آینده جلوگیری نماید.
و در پایان…
دورگیرها به عنوان یکی از اجزای کلیدی در سازه‌های بتنی، نقش حیاتی در پایداری و ایمنی سازه دارند. با درک نقش آن‌ها و محاسبه صحیح اندازه و فاصله دورپیچ‌ها، می‌توان به یک سازه مقاوم و پایدار دست یافت. رعایت اصول طراحی و اجرای صحیح، ایمنی و دوام ساختمان را تضمین می‌نماید. ما هلدینگ زیباسازان در مشهد با مدیریت روح الله قدرتی خدماتی مانند خرید فروش ملک و ساخت و ساز را در صنعت ساختمان به شما عزیزان ارائه می‌دهیم.
مطلبتون جالب بود . بیشتر در این مورد مطلب بزارید. ممنون
ممنون از توجهتون . مطالب سایت دنبال کنید.