مراحل طراحی معماری به چه صورت است؟ پیش طراحی، طراحی شماتیک، طراحی و توسعه پروژه معماری است. طراحی معماری در هر ساختمان بر طبق استانداردهای ساختمان سازی انجام می‌شود. در ادامه بیشتر با این مفاهیم آشنا می‌شویم.
مراحل طراحی معماری
طراحی معماری، هنر و دانش خلق ساختمان‌ها و فضاهای مهندسی‌شده است که در زندگی روزمره با آن‌ها سروکار داریم. این فرایند، ترکیبی از علوم، هنر و فنون مختلف است که از درک عمیق تئوری و تاریخ معماری تا زیبایی‌شناسی، فلسفه، مهندسی و برنامه‌ریزی شهری را در بر می‌گیرد. هدف اصلی طراحی معماری، خلق ساختمانی است که همزمان ارزش کاربردی و زیبایی‌شناختی داشته باشد. این هدف از طریق طراحی فضاهای مناسب برای افراد، ایجاد حس هویت در فضا و خلق ساختارهای پایدار و سازگار با محیط زیست محقق می‌شود.
طراحی معماری تنها به طراحی ساختمان محدود نمی‌شود، بلکه شامل ایجاد و تزئین فضاها و تضمین پایداری آن‌ها نیز می‌شود.
مراحل کلیدی طراحی معماری
طراحی معماری یک فرایند گام به گام است که پیروی از اصول و قوانین آن، به خلق پروژه‌های موفق و کارآمد منجر می‌شود. هر مرحله نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و زمان‌بندی مناسب است تا از بروز مشکلات غیرمنتظره جلوگیری شود.
1. پیش‌طراحی معماری: جمع‌آوری اطلاعات و شناخت نیازها
پیش‌طراحی، مرحله‌ی جمع‌آوری اطلاعات کلیدی است که پایه‌ی مراحل بعدی طراحی را تشکیل می‌دهد. هدف اصلی این مرحله، شناخت دقیق نیازها، خواسته‌ها و سبک زندگی کارفرما است. در این مرحله، معمار تلاش می‌کند تا میزان فضای مورد نیاز فعلی و آتی، نحوه‌ی استفاده و سازماندهی فضاها را به طور کامل درک کند. این مرحله شامل ایجاد یک طرح کلی و ثبت تمام ایده‌های کارفرما و طراح است تا یک دید کلی از پروژه ایجاد شود.
بخش دیگری از پیش‌طراحی، بررسی و مستندسازی شرایط موجود در محل پروژه است. این کار شامل بررسی زمین، تعیین خطوط مالکیت و اندازه‌گیری سازه‌های موجود می‌شود. همچنین، تحقیقات اولیه‌ای برای درک ارتباط سایت با محیط اطراف، آب و هوا، مردم و مقررات مرتبط با پروژه انجام می‌شود.
در این مرحله، تعامل نزدیک با کارفرما و پاسخگویی به سوالات تخصصی و شخصی بسیار مهم است. این همکاری به معمار کمک می‌کند تا ارزش‌ها و نیازهای کارفرما را بهتر درک کرده و طرحی را ایجاد کند که هم کاربردی باشد و هم سلیقه و شخصیت او را منعکس کند.
2. طراحی شماتیک معماری: تبدیل برنامه به طرح کارآمد
در این مرحله، معمار شروع به تبدیل اطلاعات جمع‌آوری شده در مرحله‌ی پیش‌طراحی به یک طرح ساختمان کارآمد می‌کند. این مرحله، زمان بررسی مفاهیم طراحی و آزمایش گزینه‌های مختلف است تا یک ایده‌ی کلی از ظاهر و حس فضا به دست آید. پلان و شکل کلی پروژه در این مرحله شکل می‌گیرد، اما جزئیات مربوط به مصالح و سایر بخش‌ها در مراحل بعدی مشخص می‌شود.
طراحی شماتیک شامل برگزاری جلسات متعدد با کارفرما برای ارائه ایده‌ها از طریق تصاویر پروژه‌های مشابه، طرح‌های دستی و مدل‌ها است. هدف این جلسات، کمک به کارفرما برای تجسم اندازه، شکل و ارتباط فضاها با یکدیگر است.
معمار با دقت به بازخوردها و نظرات کارفرما گوش می‌دهد و ایده‌ها را بر اساس آن‌ها اصلاح می‌کند تا به یک طرح مورد توافق برسد. در این مرحله، مشارکت فعال کارفرما و اطمینان از درک کامل طرح بسیار مهم است. ایجاد تغییرات در این مرحله آسان‌تر است، بنابراین کارفرما باید زمان کافی را برای ارائه بازخورد دقیق و متفکرانه صرف کند.
3. طراحی و توسعه پروژه معماری: تعریف جزئیات و نهایی‌سازی طرح
در مرحله‌ی توسعه طراحی، طرح شماتیک تایید شده در مرحله‌ی قبل بر اساس پلان طبقه و مفهوم کلی پروژه به طور کامل توسعه می‌یابد. اولویت اصلی این مرحله، تعریف و توسعه‌ی تمام جنبه‌های مهم پروژه و تولید مجموعه‌ای از نقشه‌ها و مشخصات کلی برای برآورد هزینه‌ی اولیه است.
در این مرحله، جزئیات مربوط به مصالح داخلی و خارجی، عملکرد فضاها، محل قرارگیری پنجره‌ها و درها و تنظیمات مربوط به فرم ساختمان مشخص می‌شود. این مرحله معمولاً زمانی است که کارفرمایان می‌توانند خود را در فضای جدید تجسم کنند.
در پایان مرحله‌ی توسعه طراحی، نمای بیرونی ساختمان به طور کامل طراحی می‌شود، چیدمان داخلی تکمیل می‌شود، ابعاد تمام فضاها نهایی می‌شود و اکثر مصالح انتخاب می‌شوند. یک مهندس سازه و مشاوران تأسیسات (لوله کشی و برق) نیز به تیم طراحی اضافه می‌شوند. مجموعه‌ای از نقشه‌های دقیق‌تر که طرح کلی و حجم ساختمان، تجهیزات مهم و نوع مصالح مورد استفاده در هر بخش از پروژه را نشان می‌دهد، ارائه می‌شود.
مراحل پایانی طراحی و ساخت ساختمان
1. تهیه اسناد ساخت و ساز
در این مرحله، نقشه‌های طراحی به مجموعه‌ای دقیق و کامل از اسناد ساخت تبدیل می‌شوند. این اسناد شامل جزئیات، ابعاد و توضیحات لازم برای انتقال دقیق طرح به سازنده هستند. این شامل نحوه‌ی اتصال اجزای ساختمان، مشخصات مصالح، تجهیزات، و هماهنگی با نقشه‌های مهندسان سازه و تاسیسات می‌شود. این مرحله به زمان قابل توجهی نیاز دارد و از آنجایی که طراحی در مراحل قبل تکمیل شده به نظر می‌رسد، ممکن است برای کارفرما غیرمنتظره باشد، اما برای اجرای دقیق و موفق پروژه حیاتی است.
2. اخذ مجوز ساخت
در این مرحله، اطلاعات مورد نیاز برای اخذ مجوز ساخت به اسناد ساخت اضافه می‌شود. این اطلاعات نشان‌دهنده‌ی انطباق پروژه با قوانین زمین، ساختمان، انرژی و سایر مقررات محلی است. نقشه‌ها و فرم‌های درخواست مجوز به مراجع ذی‌صلاح ارسال شده و روند بررسی نظارت می‌شود. در این مرحله، صبر و شکیبایی کارفرما ضروری است، زیرا زمان و هزینه این مرحله به عوامل مختلفی از جمله قوانین محلی، پیچیدگی پروژه و محدودیت‌های تاریخی منطقه بستگی دارد.
3. مدیریت ساخت و ساز
با وجود اینکه نقش معمار عمدتا قبل از شروع ساخت به اتمام می‌رسد، حضور و نظارت مداوم وی در طول ساخت بسیار حائز اهمیت است. در این مرحله، معمار با بازدیدهای منظم از محل پروژه، به سوالات سازنده پاسخ داده و مشکلات احتمالی را رفع می‌کند.
4. انواع سبک‌های طراحی ساختمان
انتخاب سبک طراحی ساختمان به عوامل مختلفی همچون سلیقه، موقعیت جغرافیایی و کاربری ساختمان بستگی دارد. سبک‌های مدرن، کلاسیک و نئوکلاسیک از جمله سبک‌های پرطرفدار هستند. سبک مدرن با جزئیات کم، کلاسیک با جزئیات زیاد و نئوکلاسیک ترکیبی از سادگی و جزئیات است. سبک کلاسیک را می‌توان مادر سبک‌ها دانست و سبک رومی نیز نوعی سبک کلاسیک با جزئیات کمتر است.
طراحی داخلی ساختمان آزادی عمل بیشتری نسبت به نمای ساختمان دارد، زیرا محدودیت‌های قانونی کمتری دارد. سبک‌های مدرن، کلاسیک، نئوکلاسیک، صنعتی، اسکاندیناویایی، مدیترانه‌ای و… در طراحی داخلی قابل استفاده هستند و می‌توان سبک‌ها را با هم ترکیب کرد. در مقابل، نمای ساختمان تابع مقررات محلی بوده و نیاز به تاییدیه از مراجع ذی‌صلاح دارد.
وظایف مهندس طراح ساختمان
مهندس طراح ساختمان وظایف مختلفی دارد، از جمله:
یافتن مشتریان جدید: از طریق بازاریابی و شبکه سازی.
مشاوره به مشتریان: برای شناسایی نیازهای پروژه.
بررسی سایت: بررسی محل ساخت و شرایط آن.
برآورد هزینه: تخمین هزینه‌ها، مصالح و زمان پروژه.
طراحی معماری: ایجاد نقشه‌های معماری با استفاده از نرم‌افزارهای پیشرفته.
محاسبات فنی: با همکاری مهندسان برق و تاسیسات.
نظارت بر ساخت: نظارت بر کارگران و مجریان.
مدیریت پروژه: مدیریت کل پروژه تا اتمام آن.
بررسی پیشرفت: نظارت بر پیشرفت پروژه در فواصل زمانی مختلف.
شناخت منطقه: آگاهی از شرایط آب و هوایی، فرهنگی و اجتماعی منطقه.
طراحی ساختمان مدرن
طراحی مدرن ساختمان، بر اساس اصول زیر شکل می‌گیرد:
سادگی و فقدان تزئینات: حذف جزئیات اضافی و تمرکز بر سادگی فرم‌ها.
خطوط هندسی: استفاده از خطوط افقی و عمودی و اشکال هندسی منظم.
سطوح افقی و برآمدگی بام: تأکید بر سطوح افقی و طراحی خاص بام.
مصالح و سیستم‌های مدرن: استفاده از تکنولوژی‌های نوین در مصالح و ساخت.
مصالح سنتی با روش‌های نوین: ترکیب مصالح سنتی با تکنیک‌های مدرن.
اصالت مصالح: نمایش و برجسته کردن بافت و ماهیت مصالح.
ارتباط داخلی و خارجی: هماهنگی بین فضای داخلی و محیط اطراف.
فضاهای باز و روان: ایجاد فضاهای داخلی باز و بدون دیوارهای اضافی.
نور طبیعی: استفاده حداکثری از نور طبیعی.
کنترل آفتاب و سایه: استفاده از آفتاب و سایه برای افزایش آسایش انسان.
طراحی ساختمان کلاسیک
برخلاف طراحی مدرن، طراحی کلاسیک با جزئیات و ویژگی‌های زیر مشخص می‌شود:
مصالح سنتی: استفاده از سنگ، چوب و سیمان.
نظم و تقارن: رعایت تقارن و نظم در طراحی.
خطوط منحنی: استفاده از خطوط منحنی و نرم.
رنگ‌های خنثی: استفاده از رنگ‌های ملایم مانند سفید، کرم و شیری.
عناصر تزئینی: استفاده از عناصر تزئینی مانند مجسمه، قرنیز و سرستون.
الگوهای هندسی: استفاده از طرح‌های شطرنجی و راه راه.
ورودی‌های با ارتفاع زیاد: طراحی ورودی‌های بلند و باشکوه.
و در پایان…
در این مقاله با طراحی معماری آشنا شدید. ما در شرکت زیباسازان در مشهد با مدیریت روح الله قدرتی در صنعت ساختمان خدماتی مانند: ساخت و ساز با هزینه کم، تهاتر در ساخت و ساز و مشارکت در ساخت، خرید و فروش ملک را به شما عزیزان ارائه می‌دهیم. با مشاورین ما در ارتباط باشید.