بتن ریزی در هوای گرم به چه شکل است؟ هوای گرم، دشمن کیفیت بتن! بتن ریزی در شرایط آب و هوایی گرمسیری و فصول گرم سال، چالش‌های متعددی را به همراه دارد که می‌تواند تاثیر مستقیمی بر کیفیت بتن تازه و سخت شده بگذارد. در ادامه، به بررسی دقیق این مشکلات، استانداردهای مربوطه (آیین نامه بتن ایران (آبا)، مقررات ملی ساختمان، استاندارد ملی ایران شماره 8451 و استاندارد اروپایی ENV 206) و راهکارهای کلیدی برای مقابله با اثرات منفی هوای گرم بر بتن می‌پردازیم.
چرا بتن ریزی در هوای گرم مشکل ساز است؟
هوای گرم، ترکیبی از دمای بالا، رطوبت کم و وزش باد، فرآیندهای زیر را تسریع می‌کند:
-
تبخیر سریع آب
کاهش آب بتن، هیدراتاسیون سیمان را مختل کرده و منجر به کاهش مقاومت نهایی می‌شود.
-
افزایش سرعت آبگیری سیمان
گیرش سریع بتن، فرصت کافی برای تراکم و پرداخت مناسب را از بین می‌برد.
-
کاهش کارایی بتن تازه
افت اسلامپ و افزایش ویسکوزیته، بتن را غیرقابل کار و متراکم می‌کند.
-
تشدید جمع شدگی خمیری
تبخیر آب از سطح بتن، ترک‌های سطحی و عمقی را ایجاد می‌کند.
استانداردها چه می‌گویند؟
آیین نامه بتن ایران (آبا) و مقررات ملی ساختمان: دمای بتن در هنگام بتن ریزی نباید بیش از 32 درجه سانتیگراد برای بتن معمولی و 15 درجه سانتیگراد برای بتن حجیم باشد. بتن ریزی در هوای گرم نیازمند تدابیر ویژه و تایید دستگاه نظارت است.
استاندارد ملی ایران شماره 8451: دمای بتن در زمان بتن ریزی نباید بیشتر از 30 درجه سانتیگراد و دمای محیط نباید بیشتر از 38 درجه سانتیگراد باشد.
استاندارد اروپایی ENV 206: حداکثر دمای مجاز بتن را 30 درجه سانتیگراد محدود کرده و بر عمل آوری سریع و کاهش دوام بتن در صورت عدم رعایت ملاحظات فنی تاکید می‌کند.
راهکارهای عملی موفق برای بتن ریزی در هوای گرم
برای مقابله با اثرات منفی هوای گرم، رعایت نکات زیر ضروری است:
برنامه ریزی دقیق: زمان بندی مناسب برای شروع و انجام مراحل ساخت و بتن ریزی در خنک ترین ساعات روز.
انتخاب سیمان مناسب: استفاده از سیمان با حرارت زایی کم و جایگزینی بخشی از سیمان با مواد پوزولانی یا روباره ای.
کنترل دمای مصالح
-
سنگدانه ها
انبار کردن در سایه، آب پاشی یا دمیدن هوای سرد.
-
تجهیزات
نگهداری ابزار و ماشین آلات در سایه و عایق کردن مخلوط کن ها.
-
عمل آوری
عمل آوری سریع و مستمر بتن برای جلوگیری از تبخیر آب و حفظ رطوبت.
-
آب
خنک کردن و عایق کردن منابع و لوله های انتقال آب. استفاده از یخ خرد شده یا یخ پولکی.
-
سیمان
نگهداری در سیلوهای عایق بندی شده و رنگ آمیزی شده به رنگ سفید. عدم استفاده از سیمان با دمای بیش از 75 درجه سانتیگراد.
علل اصلی ترک خوردگی بتن در هوای گرم
ترک خوردگی در بتن به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شود:
1. ترک خوردگی قبل از گیرش اولیه
تبخیر سریع آب: دمای بالای بتن، رطوبت پایین محیط و وزش باد، باعث تبخیر سریع آب سطح بتن می‌شود. استفاده از سنگدانه‌های خشک نیز این مشکل را تشدید می‌کند.
جمع شدگی خمیری: سرعت تبخیر آب از سطح بتن، بیشتر از سرعت بالا آمدن آب از داخل بتن است که منجر به جمع شدگی خمیری و ایجاد ترک می‌شود.
تاثیر بر هیدراتاسیون: تبخیر زیاد آب، فرآیند هیدراتاسیون سیمان را مختل کرده و نفوذپذیری بتن را افزایش می‌دهد.
2. ترک خوردگی بعد از گیرش نهایی
نشست و جداشدگی: نشست و جداشدگی بتن در اطراف میلگردها، یکی از مهم‌ترین عوامل کاهش دوام بتن است.
تنش‌های حرارتی: در بتن ریزی حجیم، اختلاف دما بین سطح و داخل بتن، تنش‌های حرارتی ایجاد کرده و منجر به ترک خوردگی می‌شود.
راهکارهای عملی برای پیشگیری از ترک خوردگی
رطوبت رسانی به بتن: پاشیدن مه یا پودر آب بر روی سطح بتن به صورت مداوم (بدون تجمع آب بر روی سطح)
تدابیر احتیاطی قبل از گیرش اولیه
-
خنک کردن بتن
دمای بتن را با خنک کردن آب اختلاط و سنگدانه‌ها پایین نگه دارید.
-
خیس کردن سنگدانه‌ها
سنگدانه‌های خشک و جاذب آب را قبل از استفاده خیس کنید.
-
مرطوب نگه داشتن قالب‌ها و کف زمین
قبل از بتن ریزی، قالب‌ها و کف زمین را کاملاً مرطوب کنید.
-
استفاده از بادشکن و سایه بان
برای کاهش دمای بتن، از بادشکن و سایه بان‌های موقت استفاده کنید.
-
مرطوب نگه داشتن مداوم بتن
از ساعات اولیه بتن ریزی تا مدت طولانی، سطح بتن را مرطوب نگه دارید تا تبخیر آب به حداقل برسد.
عمل آوری مناسب
جدا کردن قالب ها: نباید استفاده از قالب های محافظ درجا را جایگزین مناسبی برای عمل آوری در هوای گرم تلقی کرد. باید اینگونه قالب ها تا حد امکان و به سرعت و قبل از اینکه خسارت به بتن وارد آید از بتن جدا شوند و سپس آب رو به پایین به درون قالب ها جریان یابد. آب عمل آوردن نباید به قدری خنک تر از بتن باشد که ترک خوردگی ناشی از تغییرات دما از حداقل ممکن بیشتر شود.
پوشاندن سطح بتن: سطوح بتن را با کاغذ محافظ، ورقه‌های پلاستیکی منعکس کننده گرما یا مواد عمل آورنده غشایی بپوشانید.
توصیه‌های آبا و مقررات ملی ساختمان
-
جلوگیری از تبخیر
جلوگیری از تبخیر آب بتن با آب پاشی مداوم بتن و هوای مجاور آن.
-
حفاظت از بتن
- حفظ بتن از جریان باد و تابش مستقیم آفتاب با استفاده از بادشکن و سایه بان.
تدابیر ویژه
در سازه‌هایی که ترک خوردن بتن به طور کلی غیرقابل قبول است، اتخاذ تدابیر احتیاطی ویژه ضروری است.
-
سیمان
نگهداری در سیلوهای عایق بندی شده و رنگ آمیزی شده به رنگ سفید. عدم استفاده از سیمان با دمای بیش از 75 درجه سانتیگراد.
و در پایان…
ترک خوردگی بتن در هوای گرم یک مشکل قابل پیشگیری است. با شناخت علل و انواع ترک خوردگی، اجرای دقیق راهکارهای پیشگیرانه و رعایت توصیه‌های آیین نامه بتن ایران و مقررات ملی ساختمان، می‌توان از بروز ترک خوردگی در سازه‌های بتنی جلوگیری کرد و عمر مفید آنها را به طور چشمگیری افزایش داد.
ما در شرکت زیباسازان در مشهد با مدیریت روح الله قدرتی در صنعت ساختمان خدماتی مانند: ساخت و ساز با هزینه کم، تهاتر در ساخت و ساز و مشارکت در ساخت، خرید و فروش ملک را به شما عزیزان ارائه می‌دهیم. با مشاورین ما در ارتباط باشید.