تراس چیست؟ هر آنچه باید درباره این فضای دلنشین بدانید! آیا تا به حال به فضاهای دلباز و بدون سقف متصل به ساختمان‌ها دقت کرده‌اید؟ به این فضاها “تراس” می‌گویند! اما تراس دقیقاً چیست و چه کاربردهایی دارد؟ اگر به دنبال پاسخ این سوالات هستید و می‌خواهید تفاوت آن را با بالکن بدانید، ادامه مطلب را از دست ندهید.
تراس: فضایی بدون سقف برای آرامش
به‌طور خلاصه، تراس به فضایی بدون سقف اطلاق می‌شود که به بنای اصلی متصل است. شاید برایتان جالب باشد که بدانید مساحت تراس، برخلاف بالکن، در زیربنای ساختمان محاسبه نمی‌شود و یک فضای مشاع به حساب می‌آید. این فضاها معمولاً عرضی در حدود یک متر و طولی بیشتر دارند، اما ابعاد و اشکال متنوعی از آن‌ها را می‌توان در معماری مدرن و سنتی مشاهده کرد.
معادل فارسی تراس: بهار خواب دلنشین!
کلمه “تراس” ریشه‌ای فارسی ندارد و از زبان‌های دیگر وارد شده است. اما آیا می‌دانید معادل زیبا و قدیمی فارسی آن چیست؟ بله، درست حدس زدید: “بهار خواب”! این واژه شاید برایتان آشنا باشد و حالا متوجه ارتباط عمیق آن با تراس شده‌اید. بهار خواب‌ها از دیرباز در خانه‌های ایرانی، به‌ویژه در مناطق گرمسیری مانند یزد، کاربرد فراوانی داشته‌اند و محلی برای استراحت و خنک شدن در شب‌های گرم تابستان بوده‌اند.
کاربرد تراس: از استراحت تا فضای سبز شخصی
حالا که با معنی و معادل فارسی تراس آشنا شدید، بیایید نگاهی به کاربردهای جذاب آن بیندازیم. تراس‌ها، این فضاهای دلنشین و بدون سقف، عموماً رو به حیاط، منظره‌ای خاص و یا فضای سبز قرار دارند و برای:
1- قدم زدن و استراحت
مکانی عالی برای رفع خستگی و تنفس هوای تازه.
2- نشستن و معاشرت
فضایی دلپذیر برای دورهمی‌های دوستانه یا خانوادگی.
3- خوابیدن
در اقلیم‌های خاص، بهار خواب‌ها برای خوابیدن در شب‌های گرم ایده‌آل هستند.
4- ایجاد فضای سبز کوچک
فرصتی برای داشتن یک باغچه کوچک یا گلدان‌های زیبا.
تراس‌ها هم در منازل مسکونی (آپارتمان‌ها و خانه‌های ویلایی) و هم در دفاتر کار کاربرد فراوانی دارند و به ایجاد فضایی دل‌انگیز و روح‌نواز کمک می‌کنند. البته گاهی نیز از تراس‌ها برای انبار کردن وسایل یا پهن کردن لباس استفاده می‌شود که البته این استفاده‌ها کمتر به جنبه زیبایی‌شناختی آن مربوط می‌شود.
تراس در گذر زمان: از ایوان تا طراحی مدرن
شاید با شنیدن واژه خارجی “تراس” تصور کنید که این فضا یک پدیده جدید در معماری است، اما این‌طور نیست! “بهار خواب” بودن نام دیگر آن خود گواهی بر قدمت تراس است. در حقیقت، تراس را می‌توان ایوان تکامل یافته دانست. اگر به تاریخچه ایوان‌ها در معماری ایرانی نگاهی بیندازید، ریشه‌های عمیق تراس‌ها را در فرهنگ و معماری ما خواهید یافت.
در ایران و بسیاری از مناطق جهان با اقلیم‌های مشابه، وجود چنین فضاهایی در بناها بسیار رایج بوده است. در تمامی چهار اقلیم ایران، تراس کاملاً کاربردی است و شما می‌توانید نمونه‌های زیبا از تراس‌ها و بهار خواب‌ها را از گذشته تا به امروز مشاهده کنید.
تراس‌های امروزی: تنوع و خلاقیت در طراحی
معماران خلاق امروزی، عناصر ارزشمند گذشته را با رویکردی مدرن احیا کرده‌اند و تراس نیز یکی از آن‌هاست. امروزه شاهد انواع بسیار متنوعی از تراس‌های مدرن هستیم که فراتر از یک فضای مسطح ساده هستند. تراس‌های امروزی می‌توانند شامل:
1- مبلمان شیک و راحت
2- استخر کوچک یا جکوزی
3- آلاچیق‌های دلنشین
4- شومینه‌های فضای باز
5- باغ‌های کوچک و عمودی
باشند. این تنوع در طراحی، تراس‌ها را به یکی از جذاب‌ترین و کاربردی‌ترین بخش‌های ساختمان‌های مدرن تبدیل کرده است، به‌ویژه برای ساکنان آپارتمان‌ها که به فضای سبز دسترسی کمتری دارند.
تفاوت بالکن و تراس: یک سوءتفاهم رایج
بسیاری اوقات کلمات “بالکن” و “تراس” به جای یکدیگر استفاده می‌شوند، اما این دو تفاوت‌های کلیدی دارند:
بالکن: فضایی مسقف است که معمولاً از یک یا دو طرف به فضای بیرون باز می‌شود. مساحت بالکن در مساحت آپارتمان محاسبه می‌شود.
تراس (بهار خواب): فضایی غیرمسقف و بدون سقف است که مساحت آن در مساحت آپارتمان محاسبه نمی‌شود. تراس‌ها بیشتر برای اوقات فراغت و استراحت طراحی شده‌اند.
فرق تراس و بالکن چیست؟ درک تفاوت‌های کلیدی
یکی از رایج‌ترین ابهامات در معماری، تمایز بین تراس و بالکن است. در اینجا به بارزترین تفاوت‌های بالکن و تراس اشاره می‌کنیم:
1. مشاع بودن تراس
مهم‌ترین فرق تراس و بالکن در این است که تراس جزو مشاعات ساختمان محسوب می‌شود و مساحت آن در زیربنای واحد مسکونی محاسبه نمی‌گردد. در مقابل، بالکن جزو مساحت مفید واحد است و در متراژ خانه محاسبه می‌شود.
2. مسقف بودن بالکن
بالکن فضایی مسقف است و از یک یا دو طرف به فضای بیرون باز می‌شود. اما تراس فضایی غیرمسقف و بدون سقف است که خارج از خانه و متصل به ساختمان قرار دارد.
3. اندازه و کاربرد
بالکن‌ها معمولاً کوچک‌تر هستند و بیشتر برای بهره‌مندی از نور و هوای بیرون، مطالعه، نوشیدن یک فنجان قهوه یا ایجاد یک گلخانه کوچک استفاده می‌شوند. در مقابل، تراس‌ها اغلب بزرگ‌تر بوده و امکان برگزاری مهمانی‌های فضای باز، استقرار استخر، جکوزی یا حتی یک باغ شخصی را فراهم می‌کنند.
4. مصالح ساخت
بالکن‌ها معمولاً با مصالح مشابه ساختمان اصلی ساخته می‌شوند. اما تراس‌ها، به‌ویژه تراس‌های روی پشت بام (روف‌گاردن)، می‌توانند از متریال‌های متنوعی مانند چوب، سنگ، کاشی و غیره استفاده کنند.
هر دو فضای تراس و بالکن باعث افزایش دید به منظره بیرونی می‌شوند، اما کیفیت این منظره به ارتفاع ساختمان، موقعیت بالکن از سطح خیابان و عدم وجود موانع بستگی دارد. در بالکن‌ها غالباً از شیشه سکوریت بالکنی استفاده می‌شود که 4 تا 7 برابر مقاوم‌تر از شیشه‌های معمولی است و ایمنی و زیبایی را توأمان فراهم می‌کند.
تفاوت بالکن، تراس و ایوان: نگاهی به تاریخ و کاربری
برای درک کامل این فضاهای دلباز، باید ایوان را نیز به این مجموعه اضافه کنیم. ایوان یکی از قدیمی‌ترین و سنتی‌ترین عناصر معماری ایرانی است که از دوره اشکانی رواج یافته است.
ایوان: فضایی نیمه‌باز و مسقف است که معمولاً برای جلوگیری از ورود گرد و غبار به داخل، ایجاد سایه و فراهم کردن دسترسی به حیاط و باغچه استفاده می‌شود. تفاوت اصلی ایوان با تراس و بالکن این است که ورود و خروج به ایوان فقط از طریق درب اصلی امکان‌پذیر است، در حالی که در بالکن و تراس می‌توان از شیشه بالکنی نیز برای این منظور استفاده کرد. ایوان‌ها از عناصر لاکچری و زیبای خانه‌های قدیمی ایرانی به شمار می‌روند.
به طور خلاصه، هر سه فضای تراس، بالکن و ایوان نقش مهمی در زیبایی، کاربری و دلنشینی ساختمان‌ها، رستوران‌ها و کافه‌های امروزی دارند.
قوانین و مقررات طراحی تراس و بالکن: آنچه باید بدانید
در زمینه طراحی و احداث بالکن و تراس، رعایت قوانین شهرسازی و معماری الزامی است:
-
محاسبه زیربنا
باران‌گیر یا آفتاب‌گیر جزو زیربنای کلی بنا محسوب نمی‌شود.
-
محدودیت عرض گذر
احداث بالکن در گذرهای با عرض کمتر از 10 متر مجاز نیست.
-
ممنوعیت در حیاط خلوت
احداث تراس در حیاط خلوت واحدهای مسکونی با ضوابط معماری مغایرت دارد.
اندازه مجاز پیش‌آمدگی (کنسول) در گذرگاه:
1- عرض 10 تا 12 متر: حداکثر 80 سانتیمتر (از طبقه دوم روی پیلوت).
2- عرض 12 تا 20 متر: حداکثر 100 سانتیمتر (از طبقه دوم روی پیلوت).
3- عرض بیش از 20 متر: حداکثر 120 سانتیمتر (از طبقه دوم روی پیلوت).
نحوه محاسبه زیربنای بالکن و تراس: راهنمای کاربردی
یکی از سوالات مهم در زمان خرید و فروش ملک، نحوه محاسبه زیربنای بالکن و تراس است. این محاسبات به شرح زیر انجام می‌شود:
تراس/بالکن از یک جهت بسته: نصف (1/2) مساحت آن به عنوان مساحت زیربنا محاسبه می‌شود.
تراس/بالکن از دو طرف بسته: دو سوم (2/3) مساحت آن به عنوان مساحت زیربنا مورد محاسبه قرار می‌گیرد.
تراس/بالکن از تمام جهات بسته: تمامی مساحت آن به عنوان مساحت زیربنا محاسبه می‌گردد.
و در پایان…
تراس، بالکن و ایوان هر یک فضاهایی با کاربری‌ها و ویژگی‌های متمایز هستند که نقش مهمی در زیبایی و افزایش کیفیت زندگی در ساختمان‌ها ایفا می‌کنند. شناخت دقیق تفاوت‌ها و قوانین مربوط به آن‌ها، هم برای طراحان و هم برای ساکنان اهمیت بالایی دارد. این فضاهای دلباز، فرصتی برای ارتباط با محیط بیرون و لذت بردن از آرامش در دل هیاهوی شهری را فراهم می‌آورند.
ما در شرکت زیباسازان در مشهد با مدیریت روح الله قدرتی در صنعت ساختمان طبق مقررات ساختمان سازی خدماتی مانند: ساخت و ساز با هزینه کم، تهاتر در ساخت و ساز و مشارکت در ساخت، خرید و فروش ملک را به شما عزیزان ارائه می‌دهیم. با مشاورین ما در ارتباط باشید.