انواع پارکینگ در ساختمانهای مسکونی و قوانین مرتبط با آن؛ پیدا کردن جای پارک مناسب برای خودرو یکی از چالشهای روزمره شهرنشینان، بهویژه در شهرهای بزرگی مانند تهران است. با افزایش جمعیت و تعداد خودروهای شخصی، مسئله کمبود جا برای پارک خودروها به یکی از دغدغههای اصلی ساکنان آپارتمانها تبدیل شده است. هرچند امروزه بیشتر مجتمعهای مسکونی دارای پارکینگ هستند، اما نوع طراحی و تخصیص آنها ممکن است باعث بروز مشکلاتی از جمله پارکینگ مزاحم یا اختلاف بین ساکنان شود. در این مطلب به طور کامل با انواع پارکینگ در ساختمانهای مسکونی و قوانینی که برای آنها وجود دارد آشنا میشویم.
تعریف پارکینگ در ساختمان مسکونی
پارکینگ فضایی است برای توقف خودرو زمانی که از آن استفاده نمیشود. این فضا میتواند در محیط باز (مانند خیابانها و محوطهها) یا بسته (درون ساختمانهای مسکونی، اداری یا تجاری) قرار داشته باشد. همچنین از نظر مالکیت، پارکینگها میتوانند به دو دسته خصوصی و عمومی تقسیم شوند.
بر اساس حقوق شهروندی و مقررات ساختوساز در ایران، هر ساختمان موظف است نیاز ساکنان خود به پارکینگ را برطرف کند. در ساختمانهای مسکونی این موضوع اهمیت بیشتری دارد، زیرا نبود فضای کافی میتواند موجب ترافیک، نارضایتی ساکنان و حتی بروز دعاوی ملکی شود. در کشورهای پیشرفته نیز به مسئله پارکینگ توجه ویژهای میشود و در اغلب ساختمانهای بزرگ، علاوه بر فضای اختصاصی مالکان، پارکینگ مهمان هم در نظر گرفته میشود.
انواع پارکینگ در ساختمانهای مسکونی
امروزه یکی از معیارهای اصلی هنگام خرید یا اجاره خانه، داشتن پارکینگ مناسب است. خانههایی که پارکینگ اختصاصی دارند معمولاً قیمت یا اجارهبهای بیشتری دارند، زیرا راحتی و امنیت بیشتری برای ساکنان فراهم میکنند. در ادامه با انواع پارکینگ در آپارتمانها و ویژگیهای هرکدام آشنا میشویم:
1. پارکینگ اختصاصی
پارکینگ اختصاصی فضایی است که در سند رسمی ملک یا آپارتمان به نام واحد مشخصی ثبت شده باشد. مالک یا مستأجر آن واحد تنها کسی است که اجازه دارد از این پارکینگ استفاده کند. در واقع، اگر در سند ملک اشارهای به “پارکینگ اختصاصی” نشده باشد، آن واحد حق استفاده از فضای پارکینگ را ندارد؛ اما در صورت درج در سند، هیچ فرد دیگری – حتی همسایهها – بدون اجازه مالک نمیتوانند از آن استفاده نمایند. تعداد پارکینگهای اختصاصی در ساختمان بستگی مستقیم به نقشه مصوب شهرداری و تعداد واحدها دارد.
2. پارکینگ مشاع
پارکینگ مشاع یکی از انواع پرچالش در ساختمانهای مسکونی است. در ساختمانهایی که فضای پارک محدود است و در سند هیچ واحدی پارکینگ اختصاصی ثبت نشده، کل فضای پارکینگ به عنوان مشاع شناخته میشود. مشاعات به قسمتهایی از ساختمان گفته میشود که بین همه ساکنان مشترک است؛ مانند راهپله، پشتبام، حیاط و پارکینگ مشاع.
-
طبق قوانین استفاده از مشاعات
1- نگهداری حیوانات خانگی در قسمتهای مشاع مجاز نیست.
2- هیچ یک از ساکنان حق استفاده اختصاصی از فضای مشاع را ندارد.
3- قرار دادن وسایل شخصی بهصورت دائمی در این فضاها ممنوع است.
برای استفاده عادلانه از پارکینگهای مشاع معمولاً لازم است بین ساکنان توافقنامهای تنظیم شود؛ مانند تقسیمبندی روزانه یا ماهانه. در غیر این صورت ممکن است اختلاف و درگیری میان همسایهها پیش بیاید.
3. پارکینگ مزاحم (پارکینگ غیرمستقل)
نوع دیگری از پارکینگهای رایج در آپارتمانها، پارکینگهای مزاحم هستند. در این حالت جای پارک خودرو به نحوی طراحی شده است که برای خروج یک خودرو، نیاز به جابهجایی ماشین دیگر وجود دارد. این وضعیت معمولاً در ساختمانهایی دیده میشود که فضای محدود دارند و مالکین برای استفاده حداکثر از زمین، مجبور به ایجاد پارکینگهای تودرتو یا دوتایی شدهاند. براساس مقررات شهرداری، پارکینگ مزاحم قابلقبول است، اما در سند ملک به عنوان “پارکینگ غیرمستقل” قید میشود و ارزش آن از پارکینگ اختصاصی پایینتر است.
4. پارکینگ مکانیزه
در سالهای اخیر، مخصوصاً در مناطق پرتراکم شهری، استفاده از پارکینگهای مکانیزه رو به افزایش است. این پارکینگها با استفاده از سیستمهای خودکار، خودروها را بهصورت عمودی یا افقی جابهجا کرده و در فضاهای کوچک ظرفیت پارک چند برابر میسازند. هرچند هزینه راهاندازی آنها نسبتاً بالاست، اما در شهرهای بزرگ ایران مانند تهران، اصفهان و مشهد گزینهای کاربردی و آیندهنگرانه به شمار میروند.
انواع پارکینگ در ساختمانهای مسکونی و قوانین مربوط به آن
پارک خودرو در ساختمانهای مسکونی، بهویژه در شهرهای پرجمعیت، یکی از چالشهای اصلی ساکنان است. در بسیاری از ساختمانها فضای کافی برای توقف خودرو وجود ندارد و همین موضوع باعث ایجاد پارکینگهای مزاحم و مشاع شده است. آشنایی با انواع پارکینگها، قوانین تقسیم آنها و نحوه انتقال یا اجاره پارکینگ میتواند بسیاری از اختلافات میان همسایهها را برطرف کند.
-
تعریف پارکینگ مزاحم در ساختمانها
در بعضی از آپارتمانها به دلیل کمبود فضا، تمامی قسمتهای قابل استفاده پارکینگ برای توقف خودروها بهکار گرفته میشود. در نتیجه ممکن است برخی از خودروها مسیر عبور دیگر خودروها را مسدود کنند. به چنین فضاهایی پارکینگ مزاحم گفته میشود. در پارکینگ مزاحم، خروج یا ورود یک خودرو تنها زمانی ممکن است که خودروی دیگری جابهجا شود. بنابراین مالکی که از پارکینگ مزاحم استفاده میکند، باید همیشه آمادگی داشته باشد خودروی خود را در صورت نیاز حرکت دهد. پارکینگ مزاحم باید با توافق تمام ساکنان تعیین شود و معمولاً ارزش مالی آن کمتر از پارکینگ اختصاصی است.
-
قانون اجارۀ پارکینگ در آپارتمانها
پارکینگ، مانند انباری، از جمله امکانات مهم هنگام خرید یا اجاره ملک است. مطابق قوانین اجاره و فروش ملک در ایران:
1- مستأجر باید هنگام عقد قرارداد از وجود پارکینگ و محل دقیق آن آگاه باشد.
2- در صورتی که ملک پارکینگ نداشته باشد، مالک باید با توافق مستأجر، پول پیش را کاهش داده یا اجارهبها را کمتر دریافت کند.
3- اگر در قرارداد ذکر شود واحد دارای پارکینگ است اما بعد مشخص شود چنین نیست، مستأجر حق اقامه دعوی و دریافت حقوق خود را دارد.
آیا میتوان پارکینگ را به دیگران واگذار یا اجاره داد؟
انتقال یا اجاره پارکینگ به افراد دیگر بستگی به نوع پارکینگ دارد. این موضوع در دو حالت بررسی میشود:
۱. واگذاری به ساکنان همان ساختمان
در این حالت، مالک میتواند پارکینگ اختصاصی خود را به یکی از همسایهها بفروشد یا اجاره دهد. چنین معاملهای کاملاً قانونی است؛ مشروط بر آنکه پارکینگ مذکور در سند واحد ثبت شده باشد و مشاع نباشد.
۲. واگذاری به افراد خارج از ساختمان
براساس مقررات ملی ساختمان، فروش یا انتقال پارکینگ به فردی غیرساکن ممنوع است. با این حال، اگر همه همسایهها موافقت کنند، مالک میتواند پارکینگ را به فردی خارج از مجتمع اجاره دهد (اما نه بفروشد).
قانون تقسیم پارکینگها در مجتمعهای مسکونی
یکی از چالشهای رایج میان ساکنان مجتمعها، نحوه تقسیم پارکینگهاست. بر اساس مقررات ملی ساختمان، هر واحد مسکونی باید حداقل یک پارکینگ مستقل داشته باشد. در طراحی نقشه ساختمان، مهندس طراح موظف است با احتساب تعداد واحدها و متراژ آنها، تعداد کافی پارکینگ پیشبینی کند. با این حال، در مواردی که به علت محدودیتهای فنی یا معماری امکان استفاده از همه فضاها وجود ندارد، برخی ساکنان ناچار به استفاده از پارکینگ مشاع یا مزاحم هستند.
اگر در ساختمان اختلافی درباره پارکینگ وجود داشت، ابتدا باید به سند ملک یا قرارداد اجاره مراجعه شود تا مشخص گردد:
1- آیا واحد شما پارکینگ دارد یا نه؟
2- نوع پارکینگ شما چیست؟ (اختصاصی، مشاع یا مزاحم)
در صورتی که فرد دیگری بدون اجازه از پارکینگ ثبتشده در سند شما استفاده کند، میتوانید از طریق دادگاه حقوقی محل ملک اقدام و پارکینگ خود را بازپس بگیرید.
قوانین مربوط به پارک موتور یا دوچرخه در پارکینگ
یکی از موارد اختلافبرانگیز در میان ساکنان، پارک موتورسیکلت در پارکینگها است. قانون در این زمینه ساده است:
1- اما اگر پارکینگ مشاع است، شما بدون رضایت دیگران نمیتوانید موتورسیکلت یا هر وسیله شخصی را در آنجا بگذارید.
2- اگر پارکینگ اختصاصی دارید، مجاز هستید علاوه بر خودرو، موتورسیکلت یا دوچرخه خود را نیز در آنجا قرار دهید. هیچکس حق اعتراض ندارد.
برخی ساختمانها در قراردادهای داخلی خود بهطور صریح ممنوعیت پارک موتور در قسمتهای مشاع را ذکر میکنند. در این صورت، همه ساکنان باید مطابق قرارداد عمل کنند. بهتر است ساکنان مجتمع هر چند ماه یکبار جلسهای برگزار کنند و درباره موضوعاتی مانند پارک خودرو، موتور و نحوه تقسیم فضا به توافق کتبی برسند.
تعداد مجاز پارکینگها در هر آپارتمان
براساس ضوابط شهرداری و مقررات ملی ساختمان، تعداد مجاز پارکینگها در ساختمانهای مسکونی بر اساس متراژ واحدها به شکل زیر است:
|
زیربنای واحد مسکونی |
تعداد پارکینگ مجاز |
|
35 تا 150 متر مربع |
3عدد پارکینگ |
|
151 تا 250 متر مربع |
2 عدد پارکینگ |
|
بیش از 250 متر مربع |
3 عدد پارکینگ |
این تعداد برای واحدهای اداری، تجاری یا ترکیبی ممکن است با توجه به کاربری ملک متفاوت باشد.
زیباسازی و استانداردسازی پارکینگ آپارتمانها
پارکینگ اولین بخشی از ساختمان است که افراد هنگام ورود مشاهده میکنند؛ بنابراین زیبایی و نظم آن نقش مهمی در برداشت اولیه از ساختمان دارد. برای بهبود ظاهر و ایمنی پارکینگها میتوان اقدامات زیر را انجام داد:
1- نورپردازی مناسب و کافی
2- رنگآمیزی خطوط پارک و دیوارها
3- تمیز نگهداشتن مداوم فضای پارکینگ
4- استفاده از گلدانها یا تابلوهای زیبا برای جلوهبخشی محیط
5- نصب تجهیزات ایمنی مانند گلمیخ، کار استاپر و استوانههای ترافیکی
و در پایان…
پارکینگ از مهمترین بخشهای ساختمانهای مسکونی محسوب میشود و آشنایی با انواع پارکینگها (اختصاصی، مشاع، مزاحم و مکانیزه) به شما کمک میکند هنگام خرید یا اجاره خانه تصمیم دقیقتری بگیرید. همچنین، آگاهی از قوانین مشاعات و حقوق ساکنان، موجب میشود تعارضهای احتمالی بین همسایهها کاهش یابد. پیش از معامله، حتماً بررسی کنید که نوع پارکینگ و موقعیت آن در سند رسمی ملک درج شده باشد تا در آینده با مشکلات حقوقی روبهرو نشوید.
ما در شرکت زیباسازان در مشهد با مدیریت روح الله قدرتی در صنعت ساختمان طبق مقررات ساختمان سازی، خدماتی مانند: ساخت و ساز با هزینه کم، تهاتر در ساخت و ساز و مشارکت در ساخت، خرید و فروش ملک را به شما عزیزان ارائه میدهیم. با مشاورین ما در ارتباط باشید.