گلمیخ چیست؟ گلمیخ (Stud Shear Connection) یکی از اجزای حیاتی در اجرای سقف‌های عرشه فولادی است. این ابزار استوانه‌ای شکل فولادی، از طریق جوشکاری، اتصال محکمی بین ورق گالوانیزه و تیر فرعی ایجاد می‌کند. نقش اصلی گلمیخ، جذب و انتقال تنش‌های برشی به تیرهای سازه است که این امر منجر به افزایش چشمگیر پایداری جانبی سقف شده و از لغزش لایه‌های بتنی و سایر مصالح بر روی هم جلوگیری می‌کند. به دلیل همین نقش کلیدی در انتقال برش، گلمیخ‌ها به عنوان “پایه برشگیر” نیز شناخته می‌شوند و اجرای صحیح آن‌ها، کیفیت و دوام سازه را به طور قابل توجهی ارتقا می‌دهد.
ضوابط عمومی و فنی جوشکاری گلمیخ (مبحث دهم مقررات ملی ساختمان)
برای اطمینان از اجرای صحیح و ایمن گلمیخ‌ها، رعایت ضوابط فنی و عمومی الزامی است. این ضوابط شامل موارد زیر می‌باشند:
-
هندسه و طراحی
گلمیخ‌ها باید از نظر هندسی برای اجرای جوش قوس الکتریکی با تجهیزات اتوماتیک مناسب باشند. نوع و اندازه گلمیخ باید به دقت در نقشه‌ها و مشخصات فنی طراحی قید شود.
-
حفاظ حرارتی
هر گلمیخ باید توسط یک حلقه محافظ حرارتی از جنس سرامیک یا مواد مشابه احاطه شود تا کیفیت جوش را تضمین کند.
ضوابط مکانیکی و اجرایی جوشکاری گلمیخ
رعایت نکات مکانیکی و اجرایی زیر در جوشکاری گلمیخ‌ها حیاتی است:
1. جنس گلمیخ
گلمیخ‌ها باید از میله‌های فولادی سرد کشیده شده باشند.
2. آماده‌سازی سطح
سطح مقطع تیر یا ورق که گلمیخ به آن جوش می‌شود، باید کاملاً تمیز، عاری از هرگونه زنگ، فلس، رطوبت و مواد مضر باشد. استفاده از برس سیمی برای تمیزکاری سطوح توصیه می‌شود.
3. خشک بودن حلقه سرامیکی
حلقه سرامیکی باید کاملاً خشک باشد. رطوبت در حلقه سرامیک می‌تواند منجر به ایجاد تخلخل در جوش و کاهش شدید کیفیت آن شود. توصیه می‌شود حلقه‌های سرامیکی قبل از استفاده، به مدت 60 دقیقه در دمای 120 درجه سانتیگراد در آون قرار داده شوند تا رطوبت آن‌ها به طور کامل گرفته شود. در صورت خیس شدن حلقه سرامیکی (مثلاً به دلیل رطوبت هوا یا باران)، باید قبل از استفاده به مدت 2 ساعت در دمای 120 درجه سانتیگراد حرارت داده شود.
4. فواصل نصب
فواصل طولی و عرضی گلمیخ‌ها از یکدیگر و از لبه تیر باید مطابق نقشه‌ها باشد. حداکثر مغایرت مجاز در این فواصل، 25 میلی‌متر است. حداقل فاصله لبه گلمیخ از لبه بال تیر باید برابر با قطر گلمیخ به اضافه 3 میلی‌متر باشد و از 38 میلی‌متر کمتر نباشد.
5. برداشتن حلقه سرامیکی
پس از اتمام جوشکاری و سرد شدن مذاب، حلقه سرامیکی باید شکسته و برداشته شود، به‌ویژه برای گلمیخ‌هایی که در داخل بتن مدفون می‌شوند.
تکنیک جوشکاری گلمیخ
تجهیزات: جوشکاری باید با استفاده از دستگاه‌های خودکار جوشکاری گلمیخ (Studwelding) و منبع تغذیه جریان یکسو با قطبیت مثبت انجام شود.
ثبات تفنگ جوشکاری: در حین جوشکاری، تفنگ جوشکاری باید تا زمان سفت شدن مذاب، بدون حرکت در موقعیت اولیه خود ثابت نگه داشته شود.
شرایط محیطی نامناسب: از جوشکاری در دماهای زیر 18- درجه سانتیگراد یا بر روی سطوح مرطوب باید خودداری شود.
تامین برق: در پروژه‌هایی با متراژ پایین یا عدم دسترسی به برق سه فاز، می‌توان از اینورتر برای جوش مستقیم گلمیخ استفاده کرد. در این روش، ابتدا ورق گالوانیزه در محل اتصال بریده شده و سپس گلمیخ جوش می‌شود.
ارزیابی و کنترل کیفیت گلمیخ‌ها
کیفیت جوش گلمیخ‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است و از طریق آزمایش‌های مختلف کنترل می‌شود:
-
آزمایش‌های رایج
1- آزمایش پیچش
2- آزمایش کشش
3- آزمایش خمش (خم کردن گلمیخ تا حدود 30 درجه پس از سرد شدن، با استفاده از اهرم)
-
کنترل حین ساخت
قبل از خرید، از مرغوبیت گلمیخ اطمینان حاصل کنید.
پس از سرد شدن، گلمیخ باید تا 30 درجه خم شود بدون اینکه شکسته یا جدا شود.
در دمای پایین (زیر 10 درجه سانتیگراد)، آزمایش خمش باید با بارگذاری آهسته انجام شود تا از تردشکنی جلوگیری شود.
در صورت عدم پذیرش گلمیخ، سطح اتصال باید سنگ‌زنی شده و صاف شود.
زمان اجرای گلمیخ: سرعت اجرای هر گلمیخ حدود 15 ثانیه است که بسیار سریع‌تر از روش‌های سنتی مانند ناودانی‌های برشگیر است.
-
الزامات فنی نصب گلمیخ
پاکیزگی: گلمیخ‌ها باید عاری از هرگونه زنگ‌زدگی، روغن، رطوبت و مواد زائد باشند.
محل نصب: در سازه‌های فولادی با اتصالات خمشی، اجرای گلمیخ در فاصله برابر با ارتفاع تیر از بر ستون مجاز نیست و باید از پرچ یا خال جوش استفاده شود. در صورت عدم تعیین آرایش در نقشه‌ها، گلمیخ‌ها باید به صورت یک کنگره در میان اجرا شوند.
ارتفاع پس از نصب: حداقل ارتفاع گلمیخ‌ها پس از نصب باید 40 میلی‌متر از بالای ورق ذوزنقه ای بیشتر باشد.
محل ذوب: گلمیخ‌ها را می‌توان از روی ورق فولادی ذوزنقه ای یا مستقیماً به عضو فولادی جوش نمود، اما جوش باید روی بال صورت گیرد.
فواصل در تیر تکیه‌گاهی: فواصل گلمیخ‌های برشگیر در امتداد تیر تکیه‌گاهی نباید از 900 میلی‌متر تجاوز کند.
ضوابط نصب در سقف مرکب عرشه فولادی
-
اتصالات مکانیکی
می‌توان از روش‌های شلیکی، ضربه‌ای یا پیچی استفاده کرد. مقاومت اتصالات و ضخامت بال تکیه‌گاه باید مطابق اسناد معتبر باشد.
-
اتصال اجزای الحاقی
اجزای الحاقی سازه‌ای باید در فواصل کمتر از 300 میلی‌متر و اجزای غیر سازه‌ای در فواصل کمتر از 600 میلی‌متر به تکیه‌گاه‌ها یا عرشه متصل شوند.
-
اتصال عرشه به تکیه‌گاه
عرشه باید از طریق جوش نقطه‌ای، جوش گوشه یا اتصالات مکانیکی به تکیه‌گاه‌ها متصل شود. فاصله متوسط این اتصالات نباید از 300 میلی‌متر بیشتر و از 450 میلی‌متر فراتر رود.
رعایت دقیق این ضوابط، تضمین‌کننده ایمنی، کیفیت و طول عمر سقف‌های عرشه فولادی خواهد بود.
و در پایان…
همانطور که در متن بالا به تفصیل بررسی شد، گلمیخ‌ها نقشی حیاتی در افزایش استحکام و پایداری سقف‌های عرشه فولادی ایفا می‌کنند. اجرای صحیح و اصولی این اتصالات، که شامل رعایت دقیق ضوابط عمومی و فنی جوشکاری، ضوابط مکانیکی، تکنیک‌های اجرایی و همچنین کنترل کیفیت مطابق با استانداردهای مبحث دهم مقررات ملی ساختمان می‌شود، امری ضروری است.
در نهایت، توجه به جزئیات فنی در اتصال عرشه به تکیه‌گاه‌ها و اجزای الحاقی، تضمین‌کننده عملکرد مطلوب کل سیستم سقف مرکب است. بنابراین، رعایت کامل الزامات فنی در تهیه و اجرای گلمیخ، نه تنها به افزایش ایمنی سازه کمک می‌کند، بلکه طول عمر مفید و کارایی سقف عرشه فولادی را نیز تضمین می‌نماید.
ما در شرکت زیباسازان در مشهد با مدیریت روح الله قدرتی در صنعت ساختمان خدماتی مانند: ساخت و ساز با هزینه کم، تهاتر در ساخت و ساز و مشارکت در ساخت، خرید و فروش ملک را به شما عزیزان ارائه می‌دهیم. با مشاورین ما در ارتباط باشید.