انواع بالکن و کاربرد آنها در ساختمان؛ بالکن بخشی جذاب و کارآمد از طراحی ساختمان است که همزمان کارکرد زیبایی و کاربردی دارد. این بخش در واقع سکویی است که از دیوار خارجی ساختمان بیرون زده و معمولاً از طبقه دوم به بالا ساخته میشود. بالکنها میتوانند از فلز، بتن یا شیشه ساخته شوند و علاوه بر جنبهی تزئینی، باعث افزایش ارزش ملک و ایجاد فضایی برای استراحت و لذت بردن از هوای آزاد میشوند.
انواع بالکن
به طور کلی، انواع بالکن در ساختمان شامل مدلهای مختلفی مانند بالکن واقعی، بالکن سرپوشیده، بالکن مصنوعی، بالکن کاذب و نیماشکوب هستند. در ادامه، مهمترین انواع آنها را معرفی میکنیم:
1. بالکن سرپوشیده (Covered Balcony)
بالکن سرپوشیده از نظر فنی تفاوتهایی با بالکن واقعی دارد، اما از نظر ظاهری و عملکرد، شباهت بسیاری میان آنها وجود دارد. این نوع بالکن معمولاً بخشی از خود ساختمان محسوب میشود و فضای بیرونی آن دارای سقف یا پوشش ثابت است.
-
ویژگیهای بالکن سرپوشیده
1- محافظت در برابر باران، باد و نور مستقیم آفتاب
2- تبدیلپذیر به فضاهایی مانند اتاق مطالعه یا گلخانه خانگی
بالکن سرپوشیده معمولاً به دیوار خارجی ساختمان متصل است اما بیرونزدگی ندارد. در واقع، بیشتر شبیه اتاقی نیمهباز یا گالری خانگی است که باعث میشود فضای داخلی ساختمان بزرگتر و کارآمدتر به نظر برسد.
2. بالکن نیماشکوب (Mezzanine Balcony)
بالکن نیماشکوب نوعی از بالکن داخلی است که برخلاف سایر مدلها، درون خانه و بین دو طبقه اصلی قرار میگیرد؛ معمولاً بین طبقه همکف و طبقه اول. این نوع بالکن شامل سکویی است که یک یا چند سمت آن با دیوار پوشانده شده و سمت دیگر دارای نرده محافظ میباشد.
-
کاربرد بالکن نیماشکوب
1- ایجاد فضای دنج برای مطالعه یا کار خانگی
2- محل استراحت، مطالعه، یا حتی کتابخانه شخصی
3- استفاده بهعنوان دفتر کار کوچک یا فضای نشیمن خانوادگی
این سبک فضاها علاوه بر افزایش جذابیت دکوراسیون داخلی، باعث استفاده بهینهتر از ارتفاع ساختمان میشوند.
3. بالکن مصنوعی (False Balcony)
بالکن مصنوعی یا بالکن تزئینی، همانطور که از نامش پیداست، جنبهی کاربردی ندارد و صرفاً برای زیبایی نما مورد استفاده قرار میگیرد. در این نوع، سکوی واقعی وجود ندارد و تنها مجموعهای از نردهها و حفاظها در جلوی پنجره نصب میشوند تا حس وجود بالکن را ایجاد کنند.
-
ویژگیهای بالکن مصنوعی
1- ایجاد ظاهری لوکس و جذاب در نمای ساختمان
2- افزایش ایمنی هنگام باز کردن پنجره در طبقات بالا
3- امکان استفاده از متریالهای متفاوت مانند شیشه سکوریت یا فرفورژه
این نوع بالکن بیشتر در سبکهای رومی و کلاسیک اروپایی برای افزایش زیبایی بصری نما کاربرد دارد.
4. بالکن واقعی (Real Balcony)
بالکن واقعی همان نوع شناختهشدهای است که بیشتر مردم با شنیدن واژهی بالکن به ذهنشان میرسد. در این نوع، یک سکوی بیرونزده از نمای ساختمان ساخته میشود و توسط نرده یا حفاظهای فلزی، گچی یا شیشهای احاطه میگردد.
-
ویژگیهای اصلی بالکن واقعی
1- معمولاً از طبقه دوم به بالا ساخته میشود
2- مناسب برای استراحت، صرف قهوه یا مطالعه در فضای باز
3- دارای ایمنی بالا بهدلیل اتصال مستحکم به اسکلت ساختمان
4- قابلیت چیدمان مبلمان و گلدان برای ایجاد فضایی راحت و دلنشین
در برخی ساختمانها، نوعی از بالکن واقعی یکپارچه طراحی میشود که سکوی آن جزئی از سازه اصلی است و جلوتر از نما بیرون نمیزند. این مدل معمولاً در پنتهاوسها یا فضاهای عمومی ساختمان کاربرد دارد و اغلب از بتن ساخته میشود.
۵. بالکن کاذب (Juliette Balcony)
بالکن کاذب یا بالکن فرانسوی (ژولیت)، سازهای است که مانند بالکن مصنوعی از نمای ساختمان بیرون نمیزند، اما با وجود سطح کوچکی از سکو (حدود ۴ تا ۶ اینچ) و نردهای محافظ طراحی میشود.
تفاوت اصلی آن با بالکن مصنوعی در همین سکوی کوچک است که امکان قرار دادن گلدان یا جذب نور بیشتر را فراهم میکند.
-
مزایا و ویژگیها
1- نیاز کم به پشتیبانی سازهای
2- قیمت مناسب و نصب آسان
3- قابل استفاده در آپارتمانها و ویلاهای مدرن
4- طراحی سبک و قابلنصب در بیشتر ساختمانها
نردههای بالکن کاذب معمولاً از آهن فرفورژه، گچبری دکوراتیو یا شیشه مقاوم ساخته میشوند که هم ایمنی و هم ظاهر زیبایی به فضا میدهند. این مدل، برای فضاهای کوچک شهری ایدهآل است زیرا ضمن حفظ امنیت، جلوهای زیبا به نمای ساختمان میبخشد.
نحوه نصب انواع بالکن واقعی
نصب بالکنهای واقعی از حساسترین مراحل در ساختوساز است و معمولاً به دو روش اصلی انجام میشود:
1. بالکن پیشساخته فولادی (Prefabricated Steel Balcony)
در این روش، سازهی کنسولی بالکن و نردههای آن بهصورت پیشساخته در خارج از محل پروژه تولید میشوند و سپس در ساختمان نصب میگردند. این تکنیک علاوه بر کاهش هزینه و زمان اجرا، دوام بالایی داشته و بار اضافی کمی به ساختمان وارد میکند.
-
دلیل محبوبیت این روش بین معماران
1- سرعت اجرای بالا
2- ایمنی و مقاومت بالا
3- ظاهری یکپارچه و مدرن
4- هماهنگی دقیق میان طراحی سازه و نما
2. بالکن آویختنی (Hanging Balcony)
در این روش، سکوی بالکن با استفاده از کابلهای فولادی ضدزنگ که به بخشهای اصلی دیوار متصل شدهاند، آویزان میشود. این سبک طراحی ظاهری مدرن و مینیمال دارد اما به دلیل نیاز به دقت بالا و مقاومت زیاد مصالح، کمتر مورد استفاده قرار میگیرد. مزیت اصلی آن سبکی و ظرافت بصری در طراحی نمای مدرن است.
بالکن سوار بر ستون
بالکن سوار بر ستون یکی از محبوبترین و قابلاعتمادترین روشها برای نصب بالکنهای واقعی در ساختمان است. این نوع بالکن به دلیل سادگی طراحی، اجرای آسان و فشار کم بر بدنهی ساختمان، کاربرد بسیار زیادی در ساخت و سازهای مدرن دارد.
در این روش، بالکن به عنوان سازهای جدا از ساختمان ساخته میشود. گاهی اوقات حتی هیچ اتصال سازهای مستقیم میان بالکن و ساختمان وجود ندارد. ساختار بالکن بهوسیلهی ستونهای عمودی مستحکم پشتیبانی میشود که تمام وزن بالکن (یا حتی چند بالکن روی هم) را تحمل میکنند. اندازه و ضخامت ستونها بسته به وزن و ابعاد سکو متغیر است. در بسیاری از پروژههای امروزی از آلومینیوم یا فولاد ضدزنگ برای ساخت این سازهها استفاده میشود، زیرا علاوه بر استحکام بالا، ظاهری یکدست و مدرن به نما میبخشد.
مزایا و معایب وجود بالکن در ساختمان
بالکنها نهتنها جنبهی زیباییشناسی دارند، بلکه یکی از مؤثرترین بخشها در ارتباط فضای داخلی با محیط بیرون به شمار میروند. با استفاده از یک پیمانکار حرفهای و طراحی اصولی، میتوان بالکنی ساخت که هم ایمن باشد و هم ارزش زیبایی و مالی خانه را افزایش دهد. با این حال، مشابه سایر عناصر ساختمانی، بالکنها نیز دارای مزایا و معایبی هستند که در هنگام طراحی و اجرا باید به آنها توجه شود.
-
مزایای داشتن بالکن
1. افزایش فضای کاربردی در خانه
اضافه کردن یک بالکن به ساختمان، باعث میشود فضای نشیمن خانه بازتر و روشنتر به نظر برسد. استفاده از دربهای کشویی شیشهای بین فضای داخلی و بالکن، نهتنها باعث ورود نور طبیعی به داخل خانه میشود، بلکه نمای بیرونی ساختمان را نیز جذابتر میکند. این فضا امکان استفاده همزمان از محیط داخلی و خارجی را فراهم میکند؛ بهویژه در فصلهای معتدل که میخواهید از فضای آزاد برای مطالعه، کار یا استراحت استفاده کنید.
2. زندگی در فضای باز و ارتباط با طبیعت
یکی از بزرگترین مزیتهای بالکنها، دسترسی مستقیم به فضای باز است. بالکنها پلی میان فضای داخلی خانه و طبیعت بیرونی ایجاد میکنند و فرصتی فراهم میسازند تا ساکنین از نور خورشید، هوای تازه و چشمانداز طبیعی اطراف بهرهمند شوند.
در چنین فضایی میتوان:
1- گلها و گیاهان زینتی کاشت و از زیبایی آنها لذت برد
2- در شبهای تابستان، در فضای بالکن نشست و از خنکای هوا لذت برد
3- صبحها با نوشیدن قهوه یا صرف صبحانه از نسیم و نور طبیعی بهره گرفت
همچنین، طراحی بالکن با مبلمان و نورپردازی مناسب میتواند به مکانی دلانگیز برای استراحت یا مطالعه در فضای باز تبدیل شود.
۳. فضای مناسب برای سرگرمی و مهمانی
اگر بالکن یا تراس شما فضای کافی دارد، میتوانید آن را به محل برگزاری مهمانیهای کوچک یا دورهمی خانوادگی تبدیل کنید. این بخش از خانه، مکانی عالی برای صرف غذا، جشنهای کوچک یا استراحت در کنار دوستان و خانواده است. همچنین، برخی افراد از بالکن به عنوان فضای ورزشی شخصی استفاده میکنند. انجام تمرینات یوگا، پیلاتس یا حرکات کششی در هوای آزاد، علاوه بر نشاط جسمی، آرامش روحی هم بههمراه دارد — مخصوصاً برای افرادی که به پارکها یا فضاهای عمومی دسترسی کمتری دارند.
-
نکاتی درباره معایب یا محدودیتها
هرچند بالکن یک فضای ارزشمند است، اما در طراحی و نگهداری آن باید به چند نکته توجه شود:
1- تأمین ایمنی با استفاده از نردهها و حفاظ استاندارد
2- نگهداری منظم مصالح و جلوگیری از فرسایش در برابر شرایط جوی
3- نیاز به عایقکاری و زهکشی مناسب برای جلوگیری از نفوذ رطوبت به سازه
توجه به این موارد باعث افزایش عمر مفید بالکن و حفظ ایمنی ساکنان میشود.
-
معایب بالکن در ساختمان و راهکارهای مقابله با آن
اگرچه داشتن بالکن در ساختمان بهعنوان یکی از جذابترین ویژگیهای معماری مدرن شناخته میشود، اما این بخش از خانه میتواند در برخی شرایط، چالشهایی را نیز به همراه داشته باشد. موضوعاتی مانند کاهش حریم خصوصی، مسائل ایمنی و تأثیر شرایط آبوهوایی از جمله معایبی هستند که در زمان طراحی یا استفاده از بالکن باید به دقت مورد توجه قرار گیرند.
۱. نداشتن حریم خصوصی در بالکنهای شهری
یکی از مهمترین معایب بالکن، کاهش سطح حریم خصوصی است؛ بهویژه در آپارتمانها و مناطق پرجمعیت شهری. وقتی در بالکن خود حضور دارید، ممکن است سایر ساکنان یا عابران بتوانند به راحتی شما را ببینند. این موضوع به مرور حس ناامنی و ناخوشایندی ایجاد میکند و مانع از استفاده آزادانه از فضای بالکن میشود. همچنین، بالکنها مسیر انتقال صدا نیز هستند. صدای ترافیک، گفتوگوی همسایگان و سروصدای شهر میتواند آرامش فضای خانه را تحت تأثیر قرار دهد و تبدیل به مزاحم دائمی در زندگی روزمره شود.
با این حال، راهکارهای مؤثری برای افزایش حریم خصوصی و کاهش نویز وجود دارد:
1- استفاده از گلدانهای بزرگ و گیاهان بلند برای پوشاندن دید مستقیم
2- بهکارگیری پارتیشنها یا دیوارههای سبز برای ایجاد مرز طبیعی میان فضاها
3- نصب پردههای حریم خصوصی، شیدهای مشبک یا برچسبهای ماتکننده روی نردهها
این راهکارها علاوه بر حفظ حریم شخصی، ظاهری زیبا و طبیعی نیز برای بالکن شما ایجاد میکنند.
۲. چالشهای ایمنی و الزامات قانونی
از دیگر معایب بالکن، چالشهای ایمنی و نظارتی است. افزودن یا تغییر سازهای مانند بالکن، مشمول قوانین و مقررات ساختوساز شهری میشود؛ بنابراین رعایت استانداردهای ایمنی و دریافت مجوزهای لازم کاملاً ضروری است.
در این زمینه، مالک یا ساکن خانه باید اطمینان حاصل کند که:
1- طراحی و اجرای بالکن توسط معمار یا مهندس تأییدشده انجام شود.
2- ارتفاع نردهها، فاصلهی میلهها و مصالح محافظ مطابق با آییننامههای محلی باشد.
3- بارگذاری سازه، مقاومت مصالح و اتصالات بر اساس استانداردهای ایمنی بررسی شود.
نادیده گرفتن این اصول ممکن است نهتنها ایمنی ساختمان را به خطر اندازد، بلکه منجر به جریمه یا الزام به تخریب سازه نیز بشود. بنابراین همکاری با پیمانکار مجاز و متخصص بهترین راه برای حفظ امنیت و رعایت جنبههای قانونی در ساخت بالکن است.
۳. تأثیر شرایط آبوهوا بر کارایی بالکن
شرایط اقلیمی یکی از عوامل تعیینکننده در ارزش و کارایی بالکنهاست. در مناطق سردسیر یا مناطقی با بارش زیاد، استفاده از بالکن در بخش زیادی از سال ممکن است عملی نباشد؛ چرا که دمای پایین، باد یا بارندگی، فضای آن را غیرقابلاستفاده میکند. در مقابل، در نواحی با آبوهوای معتدل و گرم، بالکن میتواند به فضایی دلپذیر برای استراحت، نوشیدن قهوه و تماشای منظره تبدیل شود. با این حال، حتی در این مناطق نیز عواملی مانند باد شدید، آفتاب مستقیم، باران یا حشرات ممکن است تجربه شما را مختل کنند.
برای افزایش دوام و راحتی استفاده از بالکن در هر شرایط آبوهوایی، میتوانید از تجهیزات محافظ استفاده کنید:
1- پارتیشنها یا شیشههای جانبی برای کاهش اثر باد
2- تورهای ضدحشره برای جلوگیری از ورود حشرات در شب
3- سایبانها و روکشهای ضدآب برای محافظت در برابر باران و نور خورشید
البته، نصب این تجهیزات نیازمند صرف هزینه و مشاوره با متخصص است، اما در نهایت باعث میشود از بالکن خود در تمام فصول سال بهرهمند شوید.
و در پایان…
بالکنها نهتنها به زیبایی و طراحی نمای ساختمان کمک میکنند، بلکه نقش مهمی در افزایش کیفیت زندگی ساکنین دارند. انتخاب نوع مناسب بالکن (واقعی یا سرپوشیده) به شرایط آبوهوایی، نوع سازه و سلیقه فردی بستگی دارد. ترکیب مصالح مقاوم با طراحی مدرن میتواند بالکنی زیبا، امن و کاربردی ایجاد کند که به فضای زندگی شما روحی تازه ببخشد.
ما در شرکت زیباسازان در مشهد با مدیریت روح الله قدرتی در صنعت ساختمان طبق مقررات ساختمان سازی، خدماتی مانند: ساخت و ساز با هزینه کم، تهاتر در ساخت و ساز و مشارکت در ساخت، خرید و فروش ملک را به شما عزیزان ارائه میدهیم. با مشاورین ما در ارتباط باشید.